Als je de
haven van Sarande binnenvaart valt de eentonige, hoge bebouwing aan de
linkerzijde van de stad op. De volop schijnende zon verzachtte het beeld
nog enigszins. Dit bleek het oude havengebied te zijn dat vrijwel geheel
bestaat uit blokkendozen van 4-5 verdiepingen in nagenoeg dezelfde kleur.
Hoe verder je je blik liet gaan naar de rechterzijde van de stad, des
te meer variatie kwam er in de bebouwing. De vernielde gebouwen na de
burgeroorlog in 1997 zijn vrijwel alle opgeruimd. Op de lege plekken in
de stad zijn vele woon-/appartementen-complexen verrezen.
Ongeveer
de helft van alle gebouwen is in aanbouw of wordt verbouwd. Na de val van
de dictatuur heeft de staat de bevolking de huizen waarin zij woonden geschonken.
Dit waren veelal geen ruime behuizingen. Waar mogelijk probeert men nu deze
woonruimte te vergroten door aan de bestaande huizen een nieuw pand te bouwen,
vaak maar 1-3 meters diep, en deze vervolgens met hun bestaande woonruimte
te verbinden.
Sarande
is gebouwd tegen een heuvel die vrijwel vanaf de kust begint. Voordat men
op een nieuwe locatie kan beginnen met bouwen, dient eerst een stuk uit
de bergwand te worden verwijderd om een vlakke bodem te krijgen. Er is op
de achtergrond dan ook een onafgebroken gedreun te horen van pneumatische
boorhamers. Gelukkig niet dicht bij ons appartement en na 1 dag viel het
geluid alleen op als het even stopte.
Voor de burgeroorlog was Sarande een van de belangrijkste centra van toerisme
in Albanië.
De
overheid wil weer dat Sarande een vooraanstaande plaats gaat innemen en
investeert volop. Zo heeft men daar een schitterend 5-sterren hotel gebouwd,
hotel Butrinti. Ook bepaald de overheid sinds kort de bouwwijze van woningen,
restaurants etc. Alles moet in het beeld van de stad passen. Dit zal echter
leiden tot de afbraak van een behoorlijk aantal gebouwen die min of meer
illegaal eind jaren 90 zijn neergezet. Dit overheidsbeleid wordt echter
in het hele land doorgevoerd.
Sarande
is in een soort terrasvorm tegen de berg gebouwd. Er loopt een drietal grote
straten parallel aan het strand met aan weerskanten daarvan bebouwing. Dit
noemt men de ringen. Langs het strand loopt een brede boulevard die fraai
is aangelegd. Deze boulevard is alleen toegankelijk voor voetgangers. De
1e ring vanaf de boulevard is gereed. Allerhande nutsvoorzieningen zijn
daar in de grond verwerkt en nu is het een brede, goed geasfalteerde straat
met brede trottoirs. De 2e ring ligt geheel open. Het is de bedoeling dat
binnen enkele weken ook deze straat gereed is. De 3e ring, waaraan het ouderlijk
huis van Tani is gelegen, is op dit moment nauwelijks begaanbaar. Auto's
slalommen met een maximale snelheid van 15 km/uur om de gaten in de weg.
Trottoirs zien er haveloos uit. Ook deze ring zal komend jaar volledig gerenoverd
zijn.
Het verkeersbeeld wordt beheerst door auto's en wel van het merk Mercedes.
Ongeveer 80% van de auto's is van dit merk. Het schijnen de beste auto's
te zijn voor de wegen daar en zeker de dieseluitvoering is zeer betrouwbaar.
Fietsen en de op Kos te veel aanwezige brommers hebben we in Sarande niet
of nauwelijks gezien.
Men
zegt wel eens dat de eerste indruk vaak de beste is. Bij Sarande gaat dat
volgens ons niet op. De eerste indruk die je hier krijgt is die van een
vervallen stad. Kijk je daar door heen, dan zie je dat men overal bezig
is met een goed doordachte modernisering. Op dit moment heeft men nog een
duidelijke achterstand met bv. de Griekse eilanden. Hier is men 10-15 jaar
geleden begonnen met investeren in de toeristenindustrie. Daarna heeft het,
op Kos in ieder geval, lange tijd stilgestaan. Kos is nu langzamerhand bezig
de stad wat meer aan de hedendaagse wensen van de toerist aan te passen:
een verbeterde boulevard, diverse parkjes etc. Sarande zal binnen een jaar
of 5 een veel modernere toeristenstad zijn dan menig plek op de Griekse
eilanden. Het is nu al een genot om over de boulevard te lopen met het fraaie
uitzicht en de vele barretjes en restaurantjes.
De
tegenstellingen in Sarande zijn groot, zowel zichtbaar als niet direct zichtbaar.
Moderne gebouwen staan naast armoedige panden. Van buitenaf schamele onderkomens
zien er van binnen soms zeer fraai uit. Zo ook het appartement dat Jiska
en Tani voor ons geboekt hadden. Het was een gebouw tegenover het ouderlijk
huis van Tani. 4 etages hoog met een inpandige trap die via de achterkant
van het pand te bereiken was. Veel verlichting was daar 's nachts niet en
het pad ernaar toe bestond uit losliggende stukken steen met een smal, ongelijk
betonnen looppad. Het trappenhuis had een naargeestige atmosfeer en we kregen
niet echt een goed gevoel over het appartement. Diverse deuren waren afgesloten
met stalen hekwerken. Achteraf bleek dat de bewoners op dat moment in Griekenland
woonden en hun huis hier veiligheidshalve goed afgesloten hadden achtergelaten.
Op de bovenste etage kwamen we bij een fraai glimmende hardhouten deur.
We betraden toen een zeer ruime, lichte keuken/woonkamer van zo'n 40 m2.
Aan de linkerzijde een vrijwel nieuw keukenblok dat in menig Nederlandse
keuken niet zal misstaan. Veel opbergkasten, zowel onder als boven het aanrecht,
een fornuis met 2 elektrische- en 2 gasplaten en een elektrische oven en
tot slot een grote koelkast met apart vriesvak. Een vitrinekast met glazen
deurtjes en een fraai servies. Tevens stond aan het eind van het keukenblok
nog een moderne wasmachine. Een forse hoekbank, 2 fauteuils, een eet/salontafel
en een serveerwagen completeerden het interieur. In de slaapkamer was een
ruim 2-persoons bed, een kaptafel en voldoende kastruimte. De badkamer van
ca. 8 m2 had een ligbad, toilet, bidet en een wastafel en was betegeld in
fraaie (pastel)groene kleuren. Via een schuifpui in de woonkamer kwamen
we op een betegeld terras van zo'n 45 m2. Door de terrasbouw van Sarande
hadden we vrij uitzicht over de stad, de baai, de bergketens aan weerszijde
van Sarande en Corfu. 's Avonds hebben we dan ook genoten van de zonsondergang,
niet wetend dat het toen ook de laatste keer was dat we de zon daar gezien
hebben.
Alles
gauw uitgepakt om vervolgens in de zon met een t-shirt op een terras boven
het water van een pilsje te genieten.
copyright:
tekst en/of foto's van dit reisverslag naar Albanië mogen alleen worden
gebruikt na schriftelijke toestemming van de auteur.
